Sivas Divriği Ulu cami Anadolunun Pırlantası.
Namaz kılan gölgesi ile Sivas Divriği Ulu cami nerede, hakkında bilgi, tarihi ve kültürel yerleri için gezi notlarıma bakalım.
Eşsiz işleme ve Namaz kılan gölgesi ile görenleri kendine hayran bırakmış.
Sivas Divriği Ulu cami; Anlatılmaz yaşanır dedikleri bir yeri anlatmak çok zor benim için.
Görüp atmosferini soluduğum için kendimde bu cesareti buldum. İzmit”ten 1150 km yolu bir geceliğine yoğun kar yağışı altında ocak ayı sonunda gelmiştim. Geldiğim sebebi boş verip, bu şahesere vuruldum.
Sivas Divriği Ulu cami için Evliya Çelebi bile kayıtsız kalamamış;
Üstat camiye öyle bir emek sarf edip, kapı ve duvarları öyle bir nakış la süslemiş ki! Evliye Çelebi burayı gördüğünde met etmek için “diller kısır, kalem kırıktır” diye tarif edebilmiş seyahatnamesinde… Yani burayı gördüğümde ne konuşabildim nede yazabildim demiş.
Namaz Kılan Gölgesi ile Sivas Divriğ Ulucami‘nin eşsiz tasarımı;
İnsanı etkileyen ve dillerde dolaşın namaz kılan gölge kapılarıdır. Divriğ Ulucami‘de güneşe göre batı kapıda Mayıs ile Eylül ayları arasında ikindi namazından 45 dk önce insan silüeti oluşur. Bu silüet önce Kuran okuyan bir erkek, namaz saati yaklaştığında ise, ellerini bağlamış kıyam şeklini alıyor. Ben ocak ayı sonunda gittiğim için bu mucizevi görüntüyü göremedim. Ama o işlemeleri görünce nutkum tutuldu diyebilirim.
Bu işçiliğin karşılığı olabilecek bir kelime olduğunu sanmıyorum. Fantastik, hayal ötesi, olağanüstü.. hayır bu kelimeler az bile gelir.
Görüp atmosferini solumak gerek. Türkiye”de gezme dürtüme yenik düşüp çok yer gezdim. Burası bana birçok doğa güzelliklerini bile unutturdu. Niye mi? Evliya Çelebi’nin bile nutkunun tutulduğu Sivas Divriği Ulu cami ve Darül şifası hakkında sadece birkaç bilgi paylaşabilirim. O da haddim olmayarak. Burası aslında tek bir cami değil. Darülşifa,(hastane) ve türbe’den meydana gelen bir külliyedir aslında.
Sivas Divriği Ulu cami UNESKO Dünya Mirası Listesinde
Ben iki sene önce şubat ayında 1 geceliğine gelmiştim. Sivas Divriğ Ulucami Türkiye’de UNESKO dünya Mirası listesine 1985 yılında ilk giren İslam eseridir. Diyarbakır Surları ve Efes Antik Kenti ile birlikte 15 eser kayıt olmuş.
Sivas Divriği Ulu cami ilginç tarihi;
Anadolu Selçuklu devletine bağlı Mengücek beyliği döneminde Süleyman Şahın oğlu Ahmet şah tarafından hemen bitişiğindeki Darül şifa ise eşi Melike sultan tarafından yaptırılmış. 1228 yılında başlayıp 1243 tarihinde tamamlanan külliye Muhis oğlu Ahlatlı Hürrem Sultan tarafından 15 senede yapılmış.
Burada çok ilginç bir durum var. Dünya eşi benzeri olmayan bu mimari ve taş işlemeli yapının baş mimarı İranlı Hürrem Sultanın dünya üzerinde bilinen başka hiçbir eseri olmamasıdır. 15 yılda tamamlayabilen bu eser 800 yıldır hala ayakta. Harç sıva ve benzeri teknolojilerinin olmadığı dönemde taşların kilit yöntemiyle birbirine geçirilmesi ile yapılmış.
Sivas Divriği Ulucami ilginç özellikleri;
Divriği Ulu cami‘nin dikkat çeken özellikleri ise Batı Kapı, Cennet Kapı, Şah kapısı, Darül şifa kısmı, türbe minber ve mihrap kısmı el sanat ustalıklarının en önemli örneklerini sergiler. Darülşifa bölümü o yıllarda her türlü hastalıklarla tedavi edilmek üzere kullanılmış. Avrupa da akıl hastaları cadı diye yakılırken, burada akıl hastaları bile kurulun özel sistemlerle su sesleri ile tedavi edilmeye çalışılmış.
Divriği-Ulucami-Darülşifası
Motif ve işlemeler birbirini tekrar etmiyor. Her bir motif sadece birer kere kullanılmış.
Divriği Ulu cami’nin en büyük özelliklerinden biri olan o eşsiz işlemeleri Kuran’ı Kerim‘den alıntılar ve anlatımlardan esinlenmiş anlam ve manaları büyük el çalışmaları ile yapılmış olması. Her işlemenin Kur-an’da ve tarihten gelen bir anlamının olması. Bu eseri özgün kılan en önemli özelliklerinden biri, uzaktan simetrik olduğu düşünülen binlerce motifin aslında hiç birinin birbirine benzememesidir. Sadece içine motiflerin yerleştirilmiş olduğu dış çerçeveler birbirine benzer, ama içlerindeki motifler hiç bir yerde kendini tekrar etmez ve bunun bir anlamı vardır: Kainatta ki birbirinden farklı milyonlarca varlık, muhteşem bir ahenk içerisinde yan yana yaşadığını simgeler.
Divriği Ulucami’nin namaz kılan gölgeler ile üç ayrı kapısı;
Üçü de birbirinden güzel, ince oyma işçiliklerle süslenmiş. Her bir kapının çeşitli isimleri ve üzerindeki binlerce motifin her birinin anlamı vardır. Örneğin, mihrabın işlemeleri namaz kılanların dikkatini çekmemesi için göz hizasından yukarıya yerleştirilmiştir.
Böyle bir kontrastı maneviyatla birleştirebilen üstat tüm marifet ve hayallerini bir arada sergilemiş. Çünkü bilinen başka hiçbir eseri yok.
Divriği Ulu cami’nin Minber Dünyanın en uzun ömürlü ağacından yapılmış;
Minber ise dünyanın en uzun ömürlü ağacı olan Abanoz ağacından yapılmış olup 800 yıldır orijinal bir şekilde günümüze gelmiştir.
Evliya Çelebi yüzyıllar önce bu eser için sözlerin yetersiz kalacağını şu şekilde anlatmaya çalışmış.
-”Methinde diller kısır, kalem kırıktır”
-Bu şaheserde bir şey söyleseniz söz kısır kalır. Yazmaya çalışsanız kalem kırılır.
Sadece kesme taşların birbirleriyle kilit geçme sistemiyle yapılıp 800 yıldır ayakta kalmış.
Bir diğer önemli özelliği ise, Allah birliğini ve tekliğini vurgulamak.
Baş mimar binlerce ve on birlerce motif bir yerde kendisini tekrar etmez. Buda kainatta ki varlıkların tekliğinden yola çıkıldığını gösterir.
Anadolu’nun Ortasında Parlayan Tektaş Pırlanta: Sivas Divriği Ulu Cami
Divriği, Sivas’a 180 km uzaklıkta tarihi bir ilçedir. Sivas’a karayolu ile 2.5 saat sürüyor. Erzincan il sınırında. Demir yolu ile de gidilebiliyor. Doğu ekspresi Divriği’den geçiyor.
Ayrıntılı Erzincan gezilecek yerler hakkındaki yazımı da inceleyebilirsiniz.
Sivas Divriği Ulu cami Nerede ve çevresinde gezilecek tarihi yerler?
Divriği Ulu cami Giriş ücreti 2019 / 2020 :
Unesko Dünya Mirası Listesinde olmasına rağmen Divriği Ulu cami girişi ücretsiz.
Divriği Ulu Cami ziyaret saatleri 2020 :
Sabah : 05:00 ile Akşam 22:30 saatleri arası ziyaret edebilirsiniz.
İlçe, restore edilmiş 150 civarı eski konak ve iki katlı dükkanlardan ve taşlı dar sokaklardan oluşan eski çarşısı ile tarihi Kız Köprüsü, Divriğ kalesi ile, Şeytan Kayalıkları ve sıcak kanlı halkı ile de muhakkak görmek isteyeceğiniz bir yer bence…
Sivas Divriği Ulu cami ile pırlantaya sahip olan Divriği ilçesinden ayrılmak inanın zordu.
Kaynak : www.turluyorum.net